Wiele obiektów błękitno-zielonej infrastruktury jest nadal polem do eksperymentów i działalności badawczej, tak by coraz lepiej wpisywały się w gospodarkę obiegu zamkniętego i służyły decentralizacji gospodarowania wodą i zasobami w mieście.
Błękitno-zielone laboratorium
Świetny przykład takiego żywego laboratorium mieliśmy możliwość zobaczyć podczas wizyty studyjnej na temat NBS w Berlinie w ramach projektu Climate NBS. Roof Water Farm testuje rozwiązania techniczne integrujące zielone dachy, oczyszczalnie roślinne, farmy miejskie i inne sposoby wykorzystania wody opadowej, wody szarej oraz ścieków komunalnych.
Gdzie znajdziemy ten poligon doświadczalny?
Całe założenie znajduje się w pobliżu Placu Poczdamskiego, w centrum kwartału zabudowy „Blok 6” stworzonego w 1987 r. jako część Internationale Bauausstellung Berlin (IBA Berlin). Około 1500 m2 podwórza przekształcono w tereny podmokłe, oczyszczalnię roślinną i eksperymentalną szklarnię.
Jakie problemy ma rozwiązać ta dobra praktyka?
Roof Water Farm poszukuje rozwiązań systemowych i technicznych na uniezależnienie zespołów mieszkalnych od kanalizacji miejskiej i produkcji żywności w miejscu zamieszkania. Stara się znaleźć narzędzia prawne, strategiczne i finansowe sprzyjające tworzeniu i utrzymaniu tego typu systemów. Utrzymanie takich założeń nie zawsze jest proste, program który pozwolił na rozwój tego obiektu został zamknięty w latach 90-tych z powodu braku środków finansowych oraz zaangażowania społecznego. Modernizacja odbyła się dopiero po latach, z poparciem mieszkańców i przy wykorzystaniu technologii zmniejszających koszt budowy oraz utrzymania tego systemu.
Kto zarządza tym obiektem?
Obiektem zarządza Departament Rozwoju Urbanistycznego Senatu miasta Berlina w partnerstwie z właścicielem terenu. Dodatkowo w projekt włączony został Miejski Komisarz Ochrony Przyrody i Krajobrazu, a partnerami badawczymi są jednostki badawcze: Politechnika Berlińska, Instytut Środowiska Fraunhofera – UMSICHT, Instytut Zarządzania Zasobami Naturalnymi – Inter 3 GmbH oraz firmy prywatne: TERRA URBANA i Nolde & Partner zajmujące się planowaniem i technologiami ochrony środowiska. Finansowany jest w ramach „Inteligentnego i wielofunkcyjnego system infrastruktury dla przyszłej miejskiej gospodarki wodnej (INIS)” przez Niemieckie Federalne Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych (BMBF).
Jakie rozwiązania oparte na przyrodzie wykorzystuje?
Kwartał zabudowy „Blok 6”, w którym znajduje się Roof Water Farm, to przestrzeń służąca rozwijaniu proekologicznych rozwiązań i edukacji od momentu powstania w 1987 roku. Już wyjściowy projekt zakładał stworzenie filtra bagiennego oraz stawu retencyjnego pomiędzy budynkami mieszkalnymi, co w tamtych czasach było niezwykle wizjonerskim rozwiązaniem. Obecna funkcja jest więc rozszerzeniem oryginalnego projektu osiedla o nowe pomysły i technologie.
W Roof Water Farm, bada się metody i możliwości uzdatniania i ponownego wykorzystania wody deszczowej, szarej, czy ścieków komunalnych, stosując je, po oczyszczeniu na miejscu, do irygacji i nawożenia upraw miejskich. Wśród testowanych tam technologii naturalnego oczyszczania wody znajdują się, akwaponika (hodowla ryb i uprawa roślin) oraz hydroponika (uprawa roślin). Systemy te wykorzystują wodę opadową, zbierając również wodę z całego kwartału zabudowy, w tym z około stu mieszkań, zamieszkanych przez 250 osób.
Woda szara jest oczyszczana przez tzw. AquaCycle, czyli niskoenergetyczny system biologiczny wykorzystujący bakterie i pozwalający na bezpieczne stosowanie wody do spłukiwania toalet i podlewania ogrodów. Jest ona także, wraz z wodą deszczową, wykorzystywana w farmie akwaponicznej i hydroponicznej. Z kolei ścieki przetwarzane są w nawóz, wspomagający uprawy. W Roof Water Farm sprawdza się obecnie cztery różne systemy łączenia powyższych rozwiązań, dążąc do całkowitego uniezależnienia „Bloku 6” od systemu kanalizacji miejskiej.
Miejsce edukacji i rozwoju technologii ekologicznych
Roof Water Farm jest dobrym przykładem kompleksowego podejścia do wprowadzania zmian w przestrzeni miejskiej, funkcjonowaniu miasta i rozwiązań błękitno-zielonej infrastruktury w Berlinie. Prowadzone tam działania mają nie tylko rozwiązać konkretny problem środowiskowy ale również wykorzystywane są do udoskonalania stosowanych rozwiązań i edukacji specjalistycznej. Na stronie projektu znaleźć można publikacje i artykuły (w j. niemieckim) oraz kurs online (w j. niemieckim i angielskim) dotyczące stosowanych technologii, rozwiązań oraz miejskiego ogrodnictwa.
Projekty takie jak ten są niesłychanie cennym źródłem dobrych praktyk i wiedzy nt. wprowadzania błękitno-zielonej infrastruktury i rozwiązań opartych na przyrodzie (NBS). Wspierają również poszukiwania rozwiązań zamykających obieg w gospodarce, w celu zmniejszenia wykorzystania zasobów. W Berlinie wytyczają kierunek ewolucji miasta w przyszłości.
Dowiedz się więcej:
Strona główna projektu Roof Water Farm – w j. niemieckim i angielskim
Strona Internationale Bauausstellungen opisująca Blok 6. – w j. niemieckim
Artykuł naukowy Kingi Zinowiec-Cieplik „Block 6 – ekologia miejska w praktyce”
O dobrych praktykach gospodarowania wodą deszczową w Berlinie porozmawiamy w pierwszym panelu konferencji ONLINE ? „Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w miastach”. Więcej o konferencji przeczytasz tutaj.
tekst: Kuba Kopecki
