Menu Zamknij

Miejsce to odgrywa znaczącą rolę w łagodzeniu zmian klimatu i adaptacji Berlina do ich skutków. Odbywa się to nie tylko dzięki obecnym tam rozwiązaniom opartym na przyrodzie (NBS) ale aktywnej wspólnocie zaangażowanej w działania edukacyjne i popularyzatorskie.

To dzięki aktywności ludzi zamieszkujących ten skłot powstała ekowioska, która nadała nową tożsamość miejscu o wyjątkowo trudnej historii. Pozwoliło to uratować pustostany i przywrócić miastu zdegradowane tereny tworząc miejsce dla człowieka i dla przyrody.

UfaFabrik oczami uczestników wizyty studyjnej, zrealizowanej w ramach projektu Climate NBS, fot. Tomasz Bergier, Fundacja Sendzimira

Jak znaleźć ekowioskę?

Znajduje się ona w południowej części dzielnicy Tempelhof w Berlinie, na brzegu kanału łączącego rzeki Hawelę i Sprewę, przy jednej z głównych tras wyjazdowych z miasta. Przed wojną była tam wytwórnia filmów, używana w latach 30. i 40. do produkcji nazistowskich filmów propagandowych. W latach powojennych takie miejsca często pozostawały opuszczone, bądź burzone, co miało również spotkać tereny obecnego ufaFabrik. Na krótko przed planowaną rozbiórką, w 1979 r., dawna wytwórnia filmów została spontanicznie zajęta przez społeczność, która na przestrzeni lat zamieniła ją w liczące ponad 18,5 tys. m2 Międzynarodowe Centrum Kultury, z własnym teatrem, kawiarnią, pracowniami dla artystów oraz licznymi rozwiązaniami opartymi na przyrodzie.

Jakie problemy ma rozwiązać dobra praktyka? 

Zastosowane w tej przestrzeni rozwiązania odpowiadają na wyzwania środowiskowe z jakimi mierzy się Berlin i inne miasta, takie jak występowanie miejskiej wyspy ciepła, nadmierne uszczelnienie powierzchni i związany z tym spływ powierzchniowy, konieczność zagospodarowania wody szarej, opadowej i ścieków, dostęp do czystej energii, hałas, ale też degradacja środowiska naturalnego i brak jego ciągłości. Celem wspólnoty jest nie tylko wdrażanie zrównoważonych rozwiązań tych problemów ale również edukacja na ten temat innych zainteresowanych. 

Oprowadzanie uczestników podczas wizyty studyjnej, zrealizowanej w ramach projektu Climate NBS, fot. Judyta Łuczyńska, Fundacja Sendzimira

Kto zarządza tym obiektem? 

Cały obszar ufaFabrik zarządzany jest przez mieszkającą tam wspólnotę. W 1979 r, było to 100 osób, obecnie teren zamieszkuje 35 osób dorosłych, a kolejne 150 zatrudnionych jest w kawiarni, piekarni, domu kultury i do innych zadań. Warto też wspomnieć, że w ciągu roku ekowioskę odwiedza ok. 200 tys. osób korzystających z oferowanych usług i wydarzeń, z których wspólnota czerpie zyski na swoje utrzymanie i dalsze działania. 

Jakie rozwiązania znajdziemy w ufaFabrik? 

Dawna wytwórnia filmów może pochwalić się najstarszym zielonym dachem w mieście, który powstał w 1980 r. Obecna powierzchnia wszystkich porośniętych roślinnością dachów przekracza 4 tys. m2. Zostały one obsadzone rodzimymi gatunkami traw, ziół i bylin. Większość energii elektrycznej produkowana jest przez instalacje fotowoltaiczne i wiatrowe umieszczone na dachach, w latach 90. ufaFabrik była największą elektrownią słoneczną w Berlinie. Przy większym zapotrzebowaniu na energię, np. podczas dużych wydarzeń, prąd dostarczany jest z sieci zewnętrznej – dzięki umowie z odpowiednim dostawcą pochodzi on wyłącznie ze źródeł odnawialnych.

Ściany wielu budynków porośnięte są przez rośliny pnące, a obiekty generujące hałas, takie jak kawiarnia, czy przestrzenie gdzie odbywają się wydarzenie kulturalne, wygłuszone zostały materiałami z recyklingu, które wraz z pnączami zmniejszają natężenie dźwięków. Ekowioska korzysta również z podziemnych zbiorników i filtrujących wodę sztucznych mokradeł pozwalających na ponowne wykorzystanie wody szarej i opadowej.

Odpady generowane przez ufaFabrik są recyklingowane, bądź kompostowane i wykorzystywane jako nawóz.  

Wdrożone rozwiązania są monitorowane przez Technische Universität Berlin oraz Fachhochschule Neubrandenburg w ramach programów badawczych we współpracy z ufaFabrik. Badany jest m.in. rozwój roślinności i wytrzymałość zielonych dachów, czy pozytywny wpływ sztucznych mokradeł na adaptację miasta do zmian klimatu.

Zieleń i uprawa roślin na jednym z dachów ufaFabrik, fot. Ewa Iwaszuk, Ecologic Institute

Podsumowanie

UfaFabrik to dobry przykład ekowioski – wspólnoty skupionej na zrównoważonym rozwoju, która zgodnie z jego zasadami gospodaruje przestrzenią, zarządzając nią z wykorzystywaniem innowacyjnych i skutecznych rozwiązań. Społeczność mieszkająca w tym miejscu od początku była prekursorem zmian, tworząc jedne z pierwszych wzorcowych rozwiązań opartych na przyrodzie w Berlinie i edukując w tym zakresie swoich gości i mieszkańców miasta.

Działania UfaFabrik dowodzą jak ważne jest uzupełnienie rozwiązań technicznych o szerszą perspektywę biorącą pod uwagę wyzwania przestrzenne i społeczne. Zagospodarowanie pustostanów, ład przestrzenny, tożsamość miejsc i wspólnot, upowszechnianie ekologicznych pomysłów i stylów życia, wszystko to zwiększa możliwości adaptacyjne miast.

 

Źródła:

 

Tekst: Kuba Kopecki

Podobne wpisy