Menu Zamknij

Adaptacja miasta do zmian klimatu (Potsdamer Platz, Berlin)

Otagowano,

Plac Poczdamski to jedno z najbardziej rozpoznawanych miejsc stolicy Niemiec. Obszar należący do historycznego śródmieścia Berlina, był obok Alexanderplatz centrum życia miasta.

Po wojnie jednak jego gruzy znalazły się na granicy trzech stref – radzieckiej, amerykańskiej i brytyjskiej, przedzielone na pół murem berlińskim, co skutecznie zablokowało jego odbudowę. 60 lat po wojnie, już po zjednoczeniu Niemiec, na terenie Placu, a w zasadzie całego sąsiedztwa powstał nowy ośrodek komercyjno-kulturowy. Wzniesiono tu wieżowce słynnych firm, zaprojektowane przez znanych architektów, ale też siedziby Teatru, Nowej Galerii Narodowej czy Filharmonii Berlińskiej. W części obiektów wykorzystano rozwiązania oparte na przyrodzie. Pomiędzy budynkami stworzono system stawów i sztucznych mokradeł o łącznej powierzchni 12 000 m2, z czego 1800 m2 to obszary siedliskowe. 

Plac Poczdamski oczami uczestników wizyty studyjnej, zrealizowanej w ramach projektu Climate NBS, fot. Fundacja Sendzimira

Gdzie znajdziemy te rozwiązania?

W południowo-centralnej części Placu – zaczynając się przy Potsdamer Straẞe zbiorniki rozciągają się nad tunelem trasy Tiergarten wzdłuż budynku teatru i kończą dużym zbiornikiem wodnym, z porośniętymi roślinnością brzegami, oddzielonym drogą od Landwehrkanal.

Jakie problemy ma rozwiązać ta dobra praktyka? 

Ścisłe centrum Berlina pomimo olbrzymiego parku Tiergarten zmaga się z problemami związanymi z brakiem przyrody i silną urbanizacją. Opisywany system pozwolił jednak poprawić jakość okolicznego środowiska i stworzył jednocześnie oazę dla ważek i mniejszych ptaków. Plac stanowi część publicznej sieci terenów zieleni – zapewniając jej ciągłość funkcjonalną i ekologiczną oraz dając mieszkańcom możliwość rekreacji i kontaktu z naturą.

Założenie wpisuje się w adaptację miasta do zmian klimatu – pochłaniając CO2, chłodząc okolicę, a także poprzez wykorzystanie niskoemisyjnych materiałów oraz promocję zrównoważonego rozwoju wśród mieszkańców, dla których otoczenie stawów stało się popularnym miejscem spotkań i wydarzeń kulturowych.

Dzięki okolicznym zielonym ścianom i dachom oraz roślinności zmniejsza również zanieczyszczenie powietrza i efekt miejskiej wyspy ciepła. System zagospodarowuje wodę opadową. Część z niej retencjonowana jest w stawach, część powtórnie wykorzystywana w budynkach lub do podlewania roślinności, a nadmiar magazynowany jest w podziemnych zbiornikach.

Plac Poczdamski, fot. Fundacja Sendzimira

Kto zarządza tym obiektem? 

Teren znajduje się na działkach miejskich. Inwestycja została jednak zrealizowana w ramach urbanistycznego “masterplanu” i w całości sfinansowana ze środków prywatnych – co wymagało długich negocjacji i silnych argumentów, tak duże założenia tego typu nie były wcześniej realizowane, co budziło obawy inwestorów. Założenie kosztowało ok. 8,5 mln euro w 1999 r. lecz jednocześnie znacznie podniosło wartość okolicznych gruntów i zachęciło ludzi do przebywania w tej przestrzeni – generując kolejne zyski. Po piętnastu latach od realizacji miasto przejęło koszty utrzymania systemu.

Jakie rozwiązania oparte na przyrodzie wykorzystuje? 

Połączone z przestrzenią publiczną sztuczne mokradła i stawy bioretencyjne z poziomymi systemami filtrującymi na bazie halofitów (słonorośli), zielone dachy i zielone ściany, zieleń niska i wysoka czy podziemnie zbiorniki i połączenie z pobliskim kanałem to główne rozwiązania zastosowane w tej przestrzeni.

Schemat funkcjonalny systemu zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi na Potsdamer Platz w Berlinie, którego centralnym elementem jest zbiornik retencyjny, ilustracja z publikacji: Błękitno-zielona infrastruktura dla łagodzenia zmian klimatu w miastach – Katalog techniczny

Główny zbiornik wodny zajmuje powierzchnię 1,2 ha, a poziom wody może bezpiecznie przekroczyć zaplanowaną wysokość nawet o 15 cm (bufor 1950 m3). Pięć podziemnych zbiorników o całkowitej pojemności 2600 m3, z czego 900 m3 zarezerwowano na wypadek ekstremalnych opadów deszczu, pomaga przejąć nadmiar wody, wspierając przez to odprowadzanie jej do pobliskiego kanału. Jakość wody jest utrzymywana na wysokim poziomie dzięki sedymentacji w zbiornikach, instalacjom infiltracyjnym w basenie południowym oraz fitoremediacji. Wielowarstwowe struktury pomagają napowietrzać wodę, a instalowane latem dodatkowe filtry pozwalają uniknąć wzrostu glonów.

Podsumowanie 

Plac Poczdamski to przykład wskazujący nie tylko dobre praktyki związane z tworzeniem sieci błękitno-zielonej infrastruktury i wykorzystania rozwiązań opartych na przyrodzie, ale też wagi odpowiedniego planowania i tworzenia koncepcji urbanistycznych. Projekt zagospodarowania wody w tym miejscu udało się zorganizować m.in. dzięki całościowej wizji rozwoju tej części miasta i projektu “masterplanu”, które pozwoliły na negocjacje z inwestorami i sfinansowanie projektu ze środków prywatnych.

Źródła:

Tekst: Kuba Kopecki

Podobne wpisy