Badanie przeprowadzone w ramach projektu, którego celem jest identyfikacja barier dla utrzymania ilości drzew w dużych miastach oraz możliwości usunięcia tych barier.
Badanie przeprowadzone w ramach projektu, którego celem jest identyfikacja barier dla utrzymania ilości drzew w dużych miastach oraz możliwości usunięcia tych barier.
Uzasadnienie:
Ilość drzew w obszarach centralnych dużych miast w Polsce spada, a wraz z nią zmniejsza się również potencjał wykorzystania przyrody jako źródła korzyści dla człowieka (tzw. usług ekosystemów). W konsekwencji rosną koszty społeczne i ekonomiczne związane z negatywnym wpływem na środowisko i zdrowie ludzkie wywieranym przez rosnące natężenie ruchu ulicznego oraz przemysł. Spada jakość życia w obszarach centralnych miast, przyczyniając się również do degradacji społecznej niektórych z nich. Oprócz tradycyjnie omawianych zjawisk utrudniających życie drzew w miastach związanych z rozwojem transportu i infrastruktury (np. zasolenie i wysuszenie gleb, zanieczyszczenie powietrza), warto zastanowić się nad przyczynami instytucjonalnymi: administracyjnymi i społecznymi, którym poświęcone jest to badanie. Lepiej znając problemy, negatywnym zjawiskom można przeciwdziałać poprawiając sytuację drzew w miastach i korzystając z dostarczanych przez nie usług.
Cele badania:
- Zidentyfikować instytucjonalne bariery dla utrzymania lub wzrostu ilości drzew w obszarach centralnych dużych miast w Polsce;
- Zidentyfikować sposoby usuwania tych barier.
Hipotezy:
- Ilość drzew w polskich dużych miastach spada na skutek niedoskonałości administracyjnych oraz społecznych;
- Niedoskonałościom administracyjnym i społecznym można przeciwdziałać, tak aby drzewa były bardziej świadomie wykorzystywane na rzecz zrównoważonego rozwoju polskich miast.
Pojęcie barier instytucjonalnych zaczerpnięte zostało z ekonomii instytucjonalnej, która często odwołuje się do związków między gospodarką, społeczeństwem i środowiskiem jako jednego z obszarów, w których te niedoskonałości szczególnie silnie dają o sobie znać [por. np. (Opschoor 1996)]. Niedoskonałości administracyjne obejmują problemy takie jak brak odpowiednich polityk, strategii lub innych działań, które mogłyby rozwiązać dany problem; problemy z podejmowanymi działaniami (np. nieodpowiednie cele lub narzędzia); problemy z wdrażaniem polityk spowodowane nieodpowiednimi działaniami urzędników. W skrócie niedoskonałości administracyjne wynikają z braku odpowiednich działań podejmowanych przez administrację, co z kolei może być wywołane brakiem odpowiedniej wiedzy lub możliwości instytucjonalnych. Niedoskonałości społeczne dotyczą braku społecznej mobilizacji lub mandatu do działania (umożliwienia społeczeństwu brania udziału w podejmowaniu decyzji – partycypacji społecznej).
Badanie wykorzystuje metodę indywidualnego wywiadu kwestionariuszowego, w którym respondentami są eksperci zajmujący się problematyką drzew w mieście. Próba została wybrana w sposób celowy (purposive sampling) – składają się na nią uczestnicy cyklu konferencji Zieleń miejska – naturalne bogactwo miasta (dotychczas odbyło się 6 corocznych konferencji z tego cyklu): urzędnicy miejscy oraz badacze, którzy aktywnie uczestniczą w dyskusjach na ten temat.
Wyniki badania zostały udostępnione decydentom w Polsce i w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej w poradniku Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów – niewykorzystany potencjał miast.
Literatura:
Opschoor, J.B., 1996. Institutional change and development towards sustainability. In R. Costanza, O. Segura, & J. Martínez-Alier, eds. Getting Down to Earth: Practical Applications of Ecological Economics. Washington, D.C.: Island Press, pp. 327-350.
