Wiele miast opracowuje nowe Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Jakie zmiany wniosą nowe dokumenty?
Wiele miast rozpoczęło w ostatnim czasie procedurę planistyczną, związaną z aktualizacją Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego. Jest to dokument obligatoryjny i wielofunkcyjny, który zawiera wszelkie ogólne ustalenia, dotyczące zarówno zasobów jednostki (uwarunkowania) jak i obranych celów rozwojowych (kierunki). Jednocześnie, zgodnie z Art. 9 ust. 5 Ustawy z dn. 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Studium nie jest aktem prawa miejscowego, co odbiera mu jakąkolwiek moc prawną i poddaje w wątpliwość jego istotność. Stanowi za to akt kierownictwa wewnętrznego czyli wiąże wójta, burmistrza czy prezydenta przy sporządzaniu Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego oraz obliguje do nadzoru nad zgodnością MPZP z zapisami Studium (art.9 ust.4) a jego brak uniemożliwia przyjęcie MPZP. Studium zgodnie z Art. 10 ust. 2 pkt 3 ww. Ustawy, musi określać zasady ochrony zasobów środowiska i ochrony przyrody. Zawieranie w dokumencie jakim jest Studium informacji, analiz oraz kierunków rozwoju zieleni w mieście nie powinno zatem być czymś wyjątkowym, lecz powinno stanowić stałą część tego dokumentu.
Do aktualizacji Studium przystąpiły w tym roku miasta takie jak: Gdańsk, Krosno, Lublin, Łódź, Tarnobrzeg, Wrocław czy Zamość. Różnego rodzaju prace inwestycyjne, zmiany krajowych uregulowań prawnych, przyjmowanie nowych standardów europejskich – to wszystko wpływa na lokalnie przyjmowane dokumenty i wskazuje kierunek, w jakim zmiany powinny dążyć. Jaki stosunek do zieleni przedstawiają miasta w nowych Studiach? Na przykładzie Studiów aktualizowanych w Łodzi i we Wrocławiu, można zauważyć tendencję do eksponowania zieleni i uwzględniania jej w dokumentach planistycznych. W porównaniu do poprzedniej wersji łódzkiego Studium, dokument jest obszerniejszy nie tylko objętościowo, lecz także jakościowo. Częścią, na którą warto zwrócić uwagę jest prognoza oddziaływania na środowisko zmian które wprowadza uchwalony dokument. Druga część Studium, dotycząca kierunków prowadzenia polityki przestrzennej miasta, wskazuje na wagę zieleni we współczesnym mieście. Zieleń została wymieniona jako jeden z ważniejszych czynników przyczyniających się do wprowadzania pozytywnych zmian jakościowych w mieście. Dodatkowo ustalenia poczynione w nowej wersji dokumentu, określone są strefowo (pod zabudowę: wielkomiejską, ogólnomiejską oraz wyłączoną spod zabudowy), a z kolei do każdej wydzielonej strefy przygotowana została plansza, na której prócz wyznaczonych celów, znalazły się również kierunki i zasady prowadzonych działań z podziałem na jednostki funkcjonalno-przestrzenne. Określona jest w nich np. odległość zabudowy mieszkaniowej w strefie wielkomiejskiej (najsilniej zurbanizowanej) od terenów zieleni urządzonej, czy większych parków (rozszerzenie względem poprzedniej wersji). Wrocław w części Studium dedykowanej kierunkom rozwoju, poświęcił dość obszerny, odrębny rozdział zieleni. Duży projekt, flagowany nazwą „zieleń bez granic” określa zieleń, jako równoważny element w kształtowaniu zagospodarowania przestrzeni miejskiej. Zawarte są tam główne cele zielonej polityki takie jak: ochrona bioróżnorodności i zwiększenie powierzchni zieleni, ochrona drzew a także integracja na terenach zieleni i interakcje z zielenią, które pozwalają w zależności od jednostki funkcjonalno-przestrzennej zidentyfikować problemy i wprowadzić działania niwelujące je. Oczywiście ustalenia te dotyczą głównie udziału powierzchni biologicznie czynnej w danej jednostce funkcjonalno-przestrzennej, lecz zauważenie zieleni i zawarcie w dokumencie ustaleń jej dotyczących świadczyć może o wpływie ewolucji zarządzania zielenią w miastach jaka właśnie się dokonuje.
Co ciekawe oprócz większego wyeksponowania w Studiach kwestii zieleni miejskiej można zauważyć również większą uwagę zwróconą na rzeki. Zarówno w przypadku Łodzi, jak i Wrocławia, można dostrzec wyraźny nacisk położony na ochronę cieków wodnych.
Studium pełni funkcję dokumentu koordynującego, którego ustalenia, stanowią kluczową rolę w opracowaniu dokumentów planistycznych w gminach, pomimo ograniczeń jakie zostały mu ustawowo przypisane. Dodatkowo przyczynia się do promocji miast, ponieważ jego zapisy, stanowią informację zarówno o tym co gmina posiada, jak i jakie są jej plany odnośnie prowadzenia polityki rozwoju przestrzennego. Czy zmiany, które są obecnie wprowadzane do Studium pozwolą na tworzenie miast bardziej przyjaznych użytkownikom? Czy faktycznie przełożą się na rozwój Łodzi i Wrocławia w kierunku bardziej zrównoważonym?
Strona z nowym Studium Wrocławia
Strona z nowym Studium Łodzi
Judyta Łuczyńska
